KADININ EVLENDİKTEN SONRA KENDİ SOYADINI KULLANMASINA İZİN DAVASI
Kadının Evlendikten Sonra Kendi Soyadını Kullanmasına İzin Davası
Kadının soyadını kullanma hakkı, evlilik sonrası en çok gündeme gelen hukuki taleplerden biridir. Türkiye’de kadınlar evlendikten sonra otomatik olarak eşlerinin soyadını alırlar; ancak kendi soyadını kullanmak isteyen kadınlar, bu haklarını dava yoluyla talep edebilirler. Bu makalede, kadının soyadını kullanma davasının nasıl açılacağı, dava süreci ve hukuki dayanaklar ayrıntılı şekilde ele alınacaktır.
1.Mevcut Hukuki Durum ve Kadının Soyadını Kullanma Hakkı
Türk Medeni Kanunu’nun 187. maddesi, kadının evlendikten sonra eşinin soyadını almasını zorunlu tutar. Ancak kadın, kendi soyadını kullanma hakkını da saklı tutar ve dilerse kendi soyadını, eşinin soyadının önünde kullanabilir. Bu durumda, sadece nüfus müdürlüğüne başvurarak işlem yapılabilir. Fakat kadın, evlilik sonrası sadece kendi soyadını kullanmak isterse, bu hakkını elde etmek için mahkemede dava açması gerekir.
2.Anayasa ve AİHM Kararlarıyla Kadının Soyadını Kullanma Talebi
Kadının yalnızca eşinin soyadını taşımasını zorunlu kılan bu düzenleme, Anayasa’nın 10. maddesindeki eşitlik ilkesine ve 17. maddesindeki kişilik hakkına aykırı düşer. Bu nedenle hem Anayasa Mahkemesi hem de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kadın lehine birçok karar verdi.
Örneğin, AİHM Türkiye aleyhine verdiği kararlarla bu uygulamanın ayrımcılık içerdiğini açıkça belirtti. Ayrıca, Anayasa Mahkemesi 2023/38 E. ve 2023/82 K. sayılı kararında TMK m.187’nin iptali talebini reddetti. Yine de kadınlar bireysel dava açarak bu hakkı kullanabilir. Dolayısıyla mahkemeler, bu tür talepleri artık haklı bulmaktadır.
3.Kadının Soyadını Kullanma Davasını Kimler Açabilir?
Evli her kadın bu davayı açabilir. Bu davada eşin iznine gerek yoktur. Çünkü dava, kadının kendi kişilik hakkına dayanır.
4.Kadının Soyadını Kullanma Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Kadın, yerleşim yerindeki Aile Mahkemesi’ne başvurarak davasını açabilir. Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde, Asliye Hukuk Mahkemesi bu sıfatla görev yapar.
5.Kadının Soyadını Kullanma Davasında Dilekçede Neler Olmalı?
Kadın, dilekçesinde şu hususlara yer vermelidir:
-
Evlilik tarihi ve eşin bilgileri,
-
Soyadını neden tek başına kullanmak istediği,
-
Anayasa’daki eşitlik ve kişilik hakkı hükümleri,
-
AİHM kararları ve içtihatlar.
Ayrıca, mesleki tanınırlık, akademik geçmiş veya kimlik bütünlüğü gibi kişisel gerekçeleri açıkça belirtmelidir.
6. Gerekli Belgeler
Kadın, dava dosyasına aşağıdaki belgeleri eklemelidir:
-
Nüfus kayıt örneği,
-
Evlilik cüzdanı,
-
Gerekirse mesleki belge veya akademik unvan bilgisi,
-
Tanık beyanı (zorunlu değil, ancak gerekçeyi destekler).
Bu belgeler, mahkemeye başvurunun ciddiyetini gösterir.
7.Dava Süresi ve Karar
Mahkemeler, bu tür davalarda genellikle yerleşik içtihatlara uygun şekilde karar verir. Kadın, gerekçelerini açık biçimde ortaya koyarsa dava çoğunlukla tek celsede sonuçlanır. Böylece hak kaybı yaşamadan süreci tamamlayabilir.
8.Dava Sonrası Nüfus İşlemleri
Mahkeme, kadının sadece kendi soyadını kullanmasına karar verirse, kararı nüfus müdürlüğüne iletir. Karar kesinleşince nüfus kayıtları ve kimlik belgeleri yeni soyadıyla güncellenir. Kadın bu işlemi ayrıca takip etmek zorunda kalmaz.
9. Sık Sorulan Sorular
Eşin izni gerekir mi?
Gerekmez. Kadın, bu hakkı bireysel olarak kullanır.
Soyadını değiştirmek çocuğun soyadını etkiler mi?
Hayır. Çocuk, kural olarak babanın soyadını taşır. Annenin soyadı değişince çocuğun soyadı otomatik olarak değişmez.
10. Sonuç: Avukatla Hareket Etmek Neden Önemli?
Kadının kendi soyadını kullanma hakkı, anayasal güvence altındadır. Ancak bu hakkı kullanabilmek için dava açmak gerekir. Sürecin etkili ve hızlı işlemesi için bir avukattan destek almak önemlidir. Çünkü dava dilekçesinin gerekçeli, belgelerin tam ve hukuki dayanakların açık biçimde sunulması gerekir.
Moroğlu Hukuk Bürosu olarak, bu alanda edindiğimiz tecrübe ile müvekkillerimize hızlı ve etkili çözüm sunuyoruz. Detaylı bilgi ve randevu için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
